Stowarzyszenie Miłosników Krasiejowa - www.krasiejow.pl

e-mail:
www:
Data wydruku: 2024-11-22 14:55:00

Historia wsi

 

Historia Nadleśnictwa/Leśnictwa Krasiejów

Choć brak jest historycznych potwierdzeń, prawdopodobnie w XIII wieku na terenie nadleśnictwa istniał klasztor, a kościół klasztorny miał być zlokalizowany w miejscu obecnego kościoła.

1566/67- w Krasiejowie 13 mieszkańców zajmowało się bartnictwem. W otaczających lasach zgodnie z „Urbarzem dóbr zamkowych Księstwa Opolsko – Raciborskiego” znajdowało się 408 barci.

1622 - jako Nadleśniczy w Krasiejowie wymieniony jest Jakub Frey (w: Friedrich Stumpe- „Der Gang der Besiedlung in Kreis Oppeln”).

1679 - w dokumencie wizytacyjnym kościoła w Szczedrzyku znajdujemy opis, należącego do tej parafii kościoła w Krasiejowie. Obok innych dóbr należących w Krasiejowie do proboszcza wymieniono pola leżące od strony południowej kościoła dające 8 korców żyta, zagarnięte  bezprawnie przez Karola  Schlichtika ( J.Jungniztz- „Visitationsberichte”).

1687- 88 - w opisie wizytacyjnym parafii szczedrzyckiej archidiakona Marcina Stepethiusa zawarty jest opis kościoła i dóbr w Krasiejowie. Wynika  z nich, ze Karl Schlichtik nadal zajmuje plebańską rolę. Dodatkowo napisano, że był on zarządcą cesarskich lasów (ks. Gerard Szczeduł – Kronika parafii Szczedrzyk).

1697 - podczas kolejnej wizytacji ustalono, że cesarski ekonom nadal zajmuję plebański grunt (j.w).

1751 - Nadleśniczy (Oberforstmeister) z Krasiejowa Johann Georg Rehdanz wskazuje w krasiejowskim lesie miejsce dla osadników z Czech. Pisarz Nadleśnictwa (Forstschreiber) Moor wykonał plan sytuacyjny kolonii,  a kaznodzieja Blanicky zobowiązał się sprowadzić z Czech osadników i wybudować wg tego planu kolonię liczącą 100 stanowisk.

1751-–w grudniu przybywa pierwsza grupa osadników: 33 rodziny- 145 osób rozpoczyna budowę osady. Każdy osadnik otrzymuję 1 i ½ morgi ogrodu , 12 mórg ziemi pod uprawę i 3 i ¼ morgi łąki (1 morga pruska-0,2553 ha)

1752.09.25 - Fryderyk Wielki wydaje w Poczdamie dokument założenia osady (w połowie już zbudowanej), której  na cześć założyciela nadano nazwę Friedrichsgratz. Osadnikami byli bracia  czescy (Huscyci) z miejscowości Uher. Wieś liczyła 94 stanowiska i zamieszkiwało ją 210 osadników.

1753.01.03 - Fryderyk Wielki wydaje w Poczdamie edykt nakazujący budowę huty między wsiami  Krasiejów i Schodnia, „aby znajdujące się w górnośląskim lesie, pod zarządem Urzędu w Opolu nad rzeką Mała Panew oraz innych tamtejszych okolicach wokół Kluczborka odkryte złoża rudy darniowej nie pozostały bez pożytku”. Podstawą tego edyktu był raport sporządzony przez Nadleśniczego królewskiego Rehdanz’a opisujący bogactwa naturalne i lokalne warunki tej okolicy (F. Triest  Topographische Handbuch von Oberschlesien).

1758 -Rehdanz konstruuje maszynę do oczyszczania 12 funtowych odlewów kul armatnich.

1765 - umiera Nadleśniczy Johann Georg Rehdanz.

1770 - lokalizacja kolonii Niwki (Tempelhof) w lesie,  w miejscu stajen Bloczionka (F.Triest)

1781- Nadleśniczy z Krasiejowa  Antoni Kossak otrzymuje królewski nakaz budowy kolonii dla węglarzy. Nowe domy wybudowano po prawej stronie drogi prowadzącej od huty do Jedlic. Każdy z 20 drewnianych domów posiadał izbę, komorę i oborę,  a oprócz tego 2 morgi pola. Od imienia budowniczego wywodziła się nazwa Colonia Antonia (H. Panitz- Malapane O/S  Eine Hochofengründung Friedrich des Grossen).

1791- Nadradca konsystorialny Johann Friedrich Zöller  podróżując z Opola do Krakowa przez Ozimek, Tworóg, Tarnowskie Góry tak opisuje krasiejowskie lasy:

„Za Ozimkiem w kilku miejscach dostaliśmy się na wąskiej drodze tak dalece między gałęzie, że bylibyśmy utknęli w miejscu, gdybyśmy na szczęście nie zabrali ze sobą siekiery. Dopiero przy jej pomocy wyrąbaliśmy sobie przejazd…. Od Ozimka do Tarnowskich Gór droga była nużąca, a po części bardzo uciążliwa. Dookoła panowała pusta i monotonna cisza. Tylko rzadko spotykaliśmy chłopa , który wiózł rudę do hut na małym wozie zaprzężonym w parę nędznych koni, które całą  mocą swej polskiej elokwencji z trudem zdołał zagrzać do tego, by szły dalej” .

1813 - w hucie odlano pomnik Rehdanz’a wg projektu Karl’a Schinkl’a. Ustawiono go na wyspie Rahdanz’a.

1833.01.10 - leśniczy Fiskal z Biestrzynnika i leśniczy  Spiller z Grodźca, obydwaj z rewiru Krasiejów są przeniesieni  na emeryturę i te miejsca powierzone zostały nadzorcy wodnemu (Flőssaufseher) o nazwisku Pieg, a drugie strażnikowi leśnemu Franz (Amtsblatt des Regierungspräsidenten in Oppeln, Tom 18).

1833 - Nadleśniczy  Fuchs z Paruschowitz  koło Rybnika przeniesiony został na stanowisko nadleśniczego do Krasiejowa w miejsce Nadleśniczego Lenz’a , który został  przeniesiony do regionu Szczecin jako nadleśniczy.

1864 - opublikowano dane zawarte w „Topographisches Handbuch von Oberschlesien”  F. Triest’a  dotyczące Nadleśnictwa Krasiejów:

Królewski Okręg Leśny Krasiejów zajmował 20.582 morgi w górnym biegu Malej Panwi, okręgi ochronne Jedlice i Krasiejów I i II na południu oraz Mnichus, Grodziec, Biestrzynnik na północy. Szata roślinna: sosna, świerk z brzozami i dębami. Większość wsi została zwolniona z obowiązku służby  w lesie. Jedynie Chobie i Kuziory nadal mają  ten obowiązek. Leśniczówki poza nadleśnictwem w Krasiejowie znajdowały się w Mnichusie (Mȕnchhausen), Biestrzynniku, Szczedrzyku, Niwkach, Krasiejowie i Grodźcu. Poza tym w Schodni znajdowały się 2 domy pracowników leśnych.

 

1926- Pracownicy Nadleśnictwa Krasiejów:

Gies Erich- nadleśniczy, Nadleśnictwo Krasiejów (Staatl. Oberförster),

Gies Karl- emerytowany nadleśniczy ( Staatl. Förstmeister i. R.)

Glombitza Anton- leśniczy, Leśnictwo I Krasiejów (Staatl. Hegemeister, Försterei I, Krascheow),

Bannowski Otto- leśniczy Leśnictwo II Krasiejów (Staatl. Hegemeister, Försterei II, Krascheow),

Franzky Hugo –leśniczy, Leśnictwo Grodziec, (Staatl. Förster, Försterei Friedrichsgrätz),

Lode Gustaw-leśniczy, Leśnictwo Biestrzynnik, (Staatl. Förster, Försterei Biestrzinnik),

Panitz Viktor-leśniczy, Leśnictwo Jedlice, (Staatl. Förster, Försterei Jedlitze),

Zolke Eberhard- leśniczy, Leśnictwo Schodnia Niwa, obecnie Antoniów (Staatl. Förster, Försterei Schodnia Niwa),

Rasim Walter-leśniczy (Staatl. Förster),

Kubitzki Viktor- leśniczy (Staatl. Förster a W.),

Arndt Ernst- sekretarz Nadleśnictwa (Forstsekretär),

Gerlich Josef- robotnik leśny,

Korzyniec Eduard- robotnik leśny,

Pietrzyński Josef- robotnik leśny,

Strzelczik Johanna – robotnica leśna( Waldarbeiterin),

Zimmer Dorothea- wdowa po leśniczym, Leśnictwo Biestrzynnik,

Denke Franz- Oberlandjäge( Nadłowczy)

1927- utworzenie Ochotniczej Straży Pożarnej w Krasiejowie. Pierwszą sikawkę kupiono w 1905 roku.

1892-1911- nadleśniczym jest Johann Jöhnke

Dawny budynek Nadleśnictwa Krasiejów
Ryc.1 Dawny budynek Nadleśnictwa Krasiejów przed przebudową- rok 1896 

Budynek nadleśnictwa służył do 1968 roku jako mieszkanie dla nadleśniczego. Podobnie było przed wojną i w czasie wojny. Był, jak widać na zdjęciu, budynkiem parterowym z dużym holem (później mieściła się tutaj sala narad). W wyniku kapitalnego remontu przebudowano go na budynek piętrowy z biurami na parterze i częściowo na górze.

W latach późniejszych (po 2003r.) budynek przeznaczono na mieszkania dla leśników.

Przystań "Maus" Myśliwi po polowaniu

Ryc. 2 Od strony południowej budynku
         Nadleśnictwa znajdowała się
         przystań dla łódki „Maus”.
         (zdjęcie górne)

Ryc. 3 Myśliwi po polowaniu, 1898 r.
         (zdjęcie dolne)

Ostatnim nadleśniczym niemieckim był leśnik o nazwisku Stirle, który był zięciem profesora A. Denglera, autora znanej i cenionej w naszym kraju „Hodowli lasu”. 

Przed wojną Nadleśnictwo Krasiejów obejmowało 5 leśnictw połączonych ze sobą:

Krasiejów I, Krasiejów II, Jedlice, Grodziec, Biestrzynnik i zajmowało ok. 9511ha lasu.

Publiczna sprzedaż drewna odbywała się w hotelu „ Krug” przy dworcu  w Opolu i w Krasiejowie w restauracji Pana Gawlika. Kasa leśna mieściła się w Opolu. Kupcy mogli przenocować w restauracji p. Gawlika lub w Ozimku.

Odległości do dworca towarowego i cena drewna za 1 m³ w markach:

Krasiejów I     2 km- 2 marki,

Krasiejów II    2 km- 2 marki ,

Jedlice             5 km- 2,5 marki,

Grodziec         8 km- 3,5 marki,

Biestrzynnik   8 km- 3,5 marki.

(Forstmeister Otto Mȕller: Forstliches Adreßbuch sämtlicher preußischer Staats oberförsterreien einschl. Hofcammern. Wyd.  Neumann 1926)

 

Nadleśniczowie powojenni:

- mgr inż. Jan Pilawa  20.02.1945 -15.12.1948,

- mgr inż. Steczko       1949 - 1953,

- nadl. Kwiatek

- inż.. Bogusław Zymon  1.03.1954 - 31.10.1992,

- dr inż. Waldemar Hylla  01.10.1992 do 19 lutego 2003

 

Reorganizacja Nadleśnictwa Krasiejów po wojnie:

Powierzchnia Nadleśnictwa po wojnie od 1945 do 1972r. ogólna  wynosiła ok. 6900 ha,

od 1972 do 1993- zwiększyła się do 17350 ha,

od 1993 do 2002  powierzchnia wynosiła12686 ha. 

Nadleśnictwo Krasiejów od 1993 do 2002r. obejmowało 2 obręby Krasiejów i Zbicko i było podzielone na 11 leśnictw o łącznej powierzchni 12,7 tyś. km².

Dnia 18 grudnia 2002 podjęto decyzję o likwidacji Nadleśnictwa Krasiejów. Od 01.01.2003 znajduje się tutaj siedziba  leśnictwa Krasiejów.

Obecnie okoliczne  lasy wchodzą w skład Nadleśnictwa Opole i Nadleśnictwa Strzelce Opolskie. Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zwyczajna, zajmująca około 90 % powierzchni. Drugim gatunkiem iglastym dominującym w drzewostanie jest świerk pospolity. Jego powierzchnia jednak wykazuje stałą tendencję spadkową ze względu na zanieczyszczenie środowiska, długoletnie susze i szkodniki. Z gatunków liściastych najczęściej jest spotykany dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata i olsza czarna. Całość lasów zaliczono do ochronnych. W drzewostanie widoczne są szkody ekologiczne. Ich objawem jest zamieranie świerka oraz inwazja szkodników atakujących osłabione lasy. Od kilkudziesięciu lat przebudowuje się drzewostany na mieszane o większej odporności na zanieczyszczenia przemysłowe i szkodniki. Przeciętny wiek drzewostanu wynosi 53 lata. Na terenie wsi jest wiele stanowisk chronionych flory i fauny. W lesie można zaobserwować jelenie, sarny, daniele, dziki, lisy, kuny, kuropatwy, bażanty.

 

Zebrała Sylwia Widawska na podst. materiałów udostępnionych przez dr inż. Waldemara Hyllę - byłego Nadleśniczego Nadleśnictwa Krasiejów, inż. Pawła Spałka, mgr inż. Kazimierza  Koszarka - emerytowanego pracownika Nadleśnictwa Lubliniec i Józefa Tomasza Jurosa.